حامدکرزي لخوا محمد زمان کلمانی او یو شمېر نور شاعران په مکافاتو و ویاړل

د۱۳۹۱ لمریز کال دغبرګولي ۲۳مه -  د افغانستان د اسلامي  جمهوریت، جمهوررئیس حامد کرزي  په هغه  غرمنۍ میلمستیاکې ګدون وکړ چې په علمي او فرهنګي چاروکې د جمهوري ریاست د سلا کار وزیر د سرڅیړونکي زلمي هېواد مل لخوا د پسرلنۍ مشاعرې په موخه شاعرانو او لیکوالانو ته د ولسمشرۍ په ماڼۍ کې جوړه شوې وه.

له دغې میلمستیا وروسته د یوې مشاعرې په ترڅ کې د هېواد د بیلابیلو ژبو یو شمېر شاعرانو د پسرلي او په هېواد کې د روانو حالاتو په باب خپل شعرونه ولوستل.

بیا د اطلاعاتو او فرهنګ وزیر ډاکتر سید مخدوم رهین د هېواد له جمهوررئیس څخه مننه وکړه چې هر کال یې شاعران او لیکوالان د بیلابیلو مناسبتونوله امله خپل حضور ته منلي او د شعر په ژبه یې د هغوی د زړه غږونه  اوریدلي دي.

ده وویل: سږ د هېواد جمهوررئیس یو بل نوښت هم وکړ او د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت ته یې لارښوونه وکړه چې د هېواد  د بیلابیلو ژبو هغه شاعران چې ډیر ادبي اثار یې ټولنې ته وړاندې کړي دي،  وستایي او قدرداني وکړي.

 رهین وویل: د اطلاعاتو او فرهنګ وزات د جمهوررئیس د دغې لارښوونې له مخې د یو کمیسیون له لارې د هېواد څلورتنه هغه شاعران چې د پښتو، دري، ازبکي او پشه یي ژبو د شعر په برخه کې ګڼ شمېر کتابونه چاپ کړي دي، په نخښه او د جمهوري ریاست عالي مقام ته د مکافاتو لپاره پیشنهاد شول چې د جمهوررئیس لخوا هغوی ته نغدي مکافات او افتخاري تقدیرنامې منظورې شوې چې په راتلونکي کې به هم دا لړۍ دوام ومومي.

حامد کرزي د هېواد د بیلابیلو ژبو شاعران وستایل ،وې ویل خوښ یم چې د هېواد شاعرانو په خپلو شعرونوکې په هېواد پورې اړوندو مهمو موضوع ګانو ته ځای ورکړی چې دا پخپله له هېواد سره د هغوی د مینې څرګندونه کوي.

جمهوررئیس  وویل: له روان کال څخه موږ د هېواد د شاعرانو د ستاینې او تقدیر لړۍ پیل کړي چې په راتلونکې به دا لړۍ نوره هم پراخه شي.

حامدکرزي د دغې مشاعرې په پای کې د دغو شاعرانو د غوره خدمتونو له امله ښاغلی استاد محمد صدیق پسرلی، آغلې آصفه شاداب، ښاغلی نصرالله پرتو نادري او ښاغلي محمد زمان کلمانی د سل سل زره افغانیو په نغدي مکافاتو او په افتخاري تقدیرنامو و ویاړل.

سرچینه: د ولسمشری دفتر سایت

ننګرهار بارایه کومې تاړا کېني

ننګرهار افغانستنس مهم او پراني ولایته او دنه هوني پاچاینا کېولوالا رکمېدې ایمېندی پایتخته اودای شې ګه وطنس سور آلک تلني چنوا شې او ډیورندس ۲۰۲/۵ کیلو متري خطه ګه اندو او جنوب تلني چنوی شې اکوړې پښتونخوا اودای دونېګي. شمال تلني کونړ او لغمان، بو تلني کابل او جنوب تلنی لوګر او پکتیاس ولایتېلا چنوی شن او جلال آباد شار مرکزي شی.
ننګرهار امه جبېدی اکوړ جایېس شار معنا دارا خول ګه ننګ = اکوړ ، ګریاګار = جای او هار = شار آنتی کدا. کودن می آنتې ننګهار به کدن بوا شی ګه مه صورت کوچه کیولا اکوړ شار معنا دارا. مېمه رکمیدی اما پشه یی خلکه کوچه اېلو به کدن ګوریا ګه جلال آباد به امه جبېدی شی. خول ګه مه مي آنتې جل آباد یا جلاباد ماګن او وری خلک به اغته کوچه مندو کداکن. ګه دوکه صورت کوچه پشه یی جبېدی مه شارس نامستا پلا صدق کیا. خل ګه جل آباد هم کړکه او جله دې آباد آنتې کدن ګوریا او هم روندې آباد کېنی آنتې. ایلو اغت ګه جلاباد کړکه دې آباد معنا دارا اېمه حقیقت اودای به تاړا با، کورکم ګه ماکن مه شارس نامه جلال الدین اکبر پاچا نامې اودای ګورېن بوا شی ، یو اېمي خاطری واقعیت نه دارا ګه یو شار میدې پوړا ظهیرالدین بابر دنه چوپېوي او پته جېن بوي شی او سه به مي یه باغېلا جوپېویا شن او جله دې یو جای آباد کېویی شې او جلال الدین محمد اکبر تیدې بو پتای پاچا بوا آس، خو اېلو ګه سه پاچا آییک او پشه یی جبی به اېمه پچبله کوچه تانک پوړه هونا حاکمیتي استای دېویا شی میسی خاطری ایلایه انخل لړېویی شې ګه ګویا یو نام جلال الدین باچاس نامې اودای ګورین بوا شی، ګه کورکم ګه اوچېن بیک اما پشه یی خلکنا اېلو نظری ګه یو جل آباد شې صحیح لړا او بتا بیا مندو تې.
هیلو (هډا) دنپور (ادینه پور) سلطانپور او نګار اېمه منطقا یعنی ننګرهرس وری پرانی شارېلیی او مرکزېلیی شن. ننګرهار ګه نګارا هارا رکمیدې به اوا شې دنه هونا ګندهاراس مهم او مرکزی ساحایه اودای ګنن بوا سی. کار ګه وطنس سر آلک ساحا مشرقی ولایت نامیدی یاده باییک مرکزی ننګرهار او کیولوالا رکمیدی جلال آباد شار دروي سی او ابت به لغمان، کونړ او نورستان ولایتېلایه پلا مه ساحاس یا خلکه اصطلاحیدی لوی ننګرهارس مرکزی سی. اېلو ګه ننګرهار هر ګالیا ویند او اېمینده الینا او پینچایه دی پروی باغېلا دارا میسی خاطری همیشه بهار او ګلو هار نامیدی به یاده با او بو ګنات وطنداران کیولوالا رکمیدی اېمینده مېلا او تفریح خاطری میمه جایېګه پاګن.
ننګرهار کوچه جلال آبادس قصر (کوټی) ګه ۱۳۰۵ هجری قمری کاله امیر عبدالرحمن خانی جوپېویا سی، سراج العمارت، باغ کوکب او باغ شاهیس باغېلا که امیر حبیب الله خانی جوپېویا سن، خوګیاڼیس مملا باغ، هډا، درونټاس بند، بهسودس سېوړ او وری تارني او تفریحس وړ جایېلا دارا.
ننګرهارس پوهنتون، دارالمعلمین او نجم المدارس اخندزاده مدرسا مهم تعلیمي او تحصیلی مرکزیلایه اودای سن او هم (ننګرهار) اما وطنس بوړه هونی دوسپټایه اودای سی که (اتحاد مشرقی) نامیدی ۱۲۹۸ هجری شمسی کاله تاسیس بوا سی.
ننګرهار کوچه بو اړودي، مېمان بیی بایکالي او وطن سره اړشچوی پشتونان (شینواری، مهمند، خوګیاڼی، صافی، احمدزی...) تاجک، پشه یی، عرب، اهل هنود او وری قومېلا آن که پښتو، دری او پشه یی جبه دی اغتی کیا. ننګرهارس چپرهار ولسوالیس کنډی باغی لهجا که فارسی او پښتو اکټو کېویی شې بو اړه نېکالی او مزا جب سی که اریکستایدی بندا شریی خوشحال با.
ننګرهاریان بو متمدن، جرګا کیکالی، علم او مولېنی سره مین، تعلیم یافتا، مولېکالي او ادب بیی بایکالي خلک آن که سید جمال الدین افغان، نجم الدین آخندزاده، عبدالرحمن پژواک، محمد موسی شفیق، قیام الدین خادم، مولوی محمد یونس خالص، حاجی عبدالقدیر، شمس الدین مجروح، برهان الدین کشککی، ایمل خان، محمد ګل خان مومند، چکنورس ملا صاحب اختر محمد، کاماس مراد علی صاحب، دوست شینواری، ملک بابا، صدیق الله رښتین، ملنګ جان، توکل بابا، عبدالقدوس پرهیز، اسدالله حصارشاهی وال او آخوند موسی بټې کوټی پیری (که ګونجه دی هاټ ویاییک او شریی پلاییک) بو ګنات مولېکالي، دینی عالمان، سیاستمدار، لککالي، شاعران، خلکنا خدمتګاران او ماهران وړلېویا او جامعایکه پوړا کېویا آن.
ننګرهار بهسود، سرخرود، چپرهار، رودات، کاما، کوزکونړ، دره نور، شیرزاد، حصارک، خوګیاڼی، پچیرواګام، ده بالا، کوټ، اچین، نازیان، دوربابا، شینوار، بټی کوټ، مهمند درا، ګوشتا او لعل پور نامه دی وستو ای ولسوالی او ۹۰۷ لامېلا دارا که جم مساحتی ۷۶۴۱،۰۵ کیلومتر مربع آنتی پولا.
احصاياس مرکزی ادارای ۱۳۹۰ هجری شمسی کاله که کوچینه پلا جم افغانستنس نفوسی ۲۶،۵ ملیون لړېویی سی ننګرهارس توی خلکنا نفوس ۱۴۰۹۶۰۰ جن (۷۲۱۵۰۰ ورګ او ۶۸۸۱۰۰ زییپ) اټکل کېویی سی که کابل او هرات دی پتای لمنګل بو تکالی دارکالي ولایت ګنن ګوریا. مه جملا اودای ۲۰۰۴۰۰ جن جلال آبادس شارستا نفوس او وری جمه دی بو (۱۲۴۷۰۰) جن خوګیاڼی ولسوالیس او کمی (۱۹۶۰۰) جن لعل پور ولسوالیس نفوس سی. سپین غر، تور غر او کشموند (کونډ) غر، مه ساحاس مشهور داره اودای سن که ننګرهرس کنه سنیی چنوی او بو ارک ونټه کیولوالا رکمیدی دره نور، حصارک، خوګیاڼی، شیرزاد، نازیان او وری ساحایی طبیعی جنګله جوله ډولی کېویا سن. میدی اوړتا ننګرهرس کانالستا هنیک پلا مه ولایت کوچه مصنوعی جنګلی او باغېلا به منجه اوی سن که یو لام ننګرهار ولایتس لا بو الینه ګری او آب و هاوستا بیی ګری کوچه اړه نیکالا تاثیر کیویی سی.
نارنج، مالتا، لوکاټ، آمریک، لنګالی، ورمي، کویت، آملوک، دشک، ناک، خرما، پارال، آری، انشاړی، بادام، جلغوزا، زیتون (کیه ولی)، ګوری، مماڼی او وری مه ساحاس باغای او جنګلنستا مېویی او ګوم، ډزا، ژا، اشپاړ، ماش، رومی بانجان، سامیک بانجان، پیاز، ګلپی، کچالو، بادرنګ، کهاری، شکربړی، پاچ، نسک، مونګ، رکم رکم ترکاری، او سبزیجات او وری هټنیس پیداواره اودای سن. ایلای خلک مالداریس لمیلایه او کوګوړنا وړلېنیه به مچوی آن. ننګرهارس ښېوه او دره نورس کراړکی منطقا کوچه بیی نام دارا که جلال آبادس شاریان کیولوالا رکمیدی جوم تلنی چایی پلا اېییکن او ایلای کباب کېیی او ایی پلا اېییکن که بو مزا دارا.
مرمر، لاجورد، بیروج، شوکاڼی، یاقوت، شاه مقصود، ابرک، واړ آسکار، چونا او ګچ اېته معدنی مواد سن که ننګرهارس بیلا بیل ساحایه کوچه پیدا با.
ننګرهار ولایتس مرکز جلال آباد ابتې دنه اما وطنس ګڼ، پوړاپېوی او ډولی شارېلایه اودای سی که جم باید سریی افتخار کمان او تیس لا بو وشنی، پوړاپېنی، ډول او پاک ساتلېنستا کوچه سمړمان. (محمد قادر هوتا )
Qader Hoota یو موضوع محترم محمد زمان کلمانیس پشتو مطلب اودای ترجما (جب پرټان) کیوام سی